جاذبه های تاریخی و توریستی بجستان

 

 

جاذبه هاي تاريخي و فرهنگي   

 

 

      - مسجد جامع : مسجد جامع بجستان از بناهاي 2ايواني  است كه در زمان شاهرخ شاه فرزند امير تيمور گوركاني در سال 828  هجري قمري بنا شده است. ازيك حياط به طول تقريبي 30 متر وعرض 25 متر ، يك مدخل ورودي ويك رشته رواق  دوايوان ويك شبستان كه مجموعا در اطراف حياط آن قرار گرفته است ، تشكيل شده است .  در دوايوان شمالي وجنوبي كتيبه هايي قرار گرفته است. سالها قبل يك محقق آمريكايي در سفري كه به منطقه داشته است توضيحات مختصر ومفيدي در باره ي  اين مسجد در كتاب « معماري تيموري در خراسان » بيان كرده است .

- قلعه دختر: اين قلعه نيز مانند ساير قلاع دختر ايران نام خود را ازناهيد ، الهه ي آب ، بركت وزيبايي اخذ نموده است .اين قلعه برفراز قلعه اي منفرد ورفيع واقع در 5كيلومتري جنوب غربي روستاي مزار ساخته شده است. شادروان دكتر زماني با بيان دلايلي اظهار مي دارد كه اين قلعه در دوره ي ساساني و يا قبل ازآن ساخته شده  ودر دست اميران محلي بوده ودرقرون اوليه ي اسلامي نيز به همان ترتيب مورد استفاده بوده است وهنگامي كه در تصرف پيروان حسن صباح بوده ، به فرمان خوانين مغول ويران شده است. قلعه ي نامبرده در قرون اول تا 5 هجري قمري كم وبيش مورد استفاده بوده ، در اواخر قرن 5 به تصرف پيروان حسن صباح در آمده ودر قرن 7 توسط مغولان ويران شده است .

- صومعه ي مزار: در روستاي مزار بجستان واقع شده است . در حاشيه ي شرقي گورستان قلعه ي مزار ، واقع شده ودر پايين آن دالان تنگي است كه در دل تپه كنده شده است. بسيار تاريك بوده كه هيچ روزنه اي براي گرفتن نور ازخارج در آن تعبيه نشده است. بعداز دالان تنگ وارد محوطه ي بازتري مي شويم كه در وسط آن 3ستون قطور قرار گرفته است . باتوجه به نشانه هاي صومعه گمان مي رود اين مكان دردوران پيشين معبد مهري بوده است. با توجه به ويژگي مهري اين مجموعه مي تواند به زمان هخامنشيان وحتي پيش ازآن مربوط باشد.

- پل يونسي : متعلق به دوره ي صفويه است وبرروي كال شور قرار دارد . در روستاي يونسي واقع شده است .

- مسجد جامع مرنديز : اين مسجد داراي قدمتي 250 ساله مي باشدو در روستاي مرنديز واقع گرديده است.

 - رباط (كاروانسرا):رباط از جمله بناهاي تاريخي است كه داراي اتاق هاي زياد جهت استراحت مسافران است. امروز نمونه هاي آن را مي توان در روستاهاي قاسم آباد ، يونسي ، فخرآباد ،       زين آباد وخارفيروزي مشاهده كرد.

- مقبره ي  آصف برخيا: يكي ديگر ازآثار قابل توجه روستاي مزار قبري منسوب به آصف برخيا است. بين مردم معروف است كه اين مرقد متعلق است به فردي به نام آصف برخيا وزير حضرت سليمان است.

آثار باستـاني بجستان

رديف	نام اثر	آدرس	دوره	درجه	حريم
1	مسجد جامع بجستان	بجستان	ايلخاني	1
2	مسجد مزار	بجستان-روستاي مزار	اسلامي	1
3	كاروانسراي يونسي	بجستان-روستاي يونسي	صفوي	1
4	كاروانسراي فخرآباد	بجستان-روستاي فخرآباد	صفوي	1
5	كاروانسراي مرنديز	بجستان-روستاي مرنديز	صفوي	1
6	//   قاسم آباد	// - روستاي قاسم آباد	صفوي	1
7	پل يونسي	// - روستاي يونسي	صفوي	1
8	قلعه ي درزاب	// - روستاي درزاب		1
9	شهر تپه	بجستان	قاجار-معاصر	3
10	حمام ساباط	بجستان	قاجار
11	حسينيه حاج خداداد	بجستان	قاجار	3
12	منزل آقاي مقدم	بجستان
13	مسجد جامع مرنديز	بجستان-روستاي مرنديز	اسلامي	1
14	مقبره آصف برخيا	بجستان	اسلامي	1
15	آسياب چاه فاليز	بجستان- چاه فاليز	اسلامي	1
16	قلعه دختر مزار	بجستان-مزار	قبل از اسلام	1
17	آب انبار بجستان	بجستان		2

 

 

 

 

فهرست آثار تاريخي ثبت شده ي بخش بجستان

رديف	نام اثر	نام شهرستان	شماره ثبت	تاريخ ثبت
1	مسجد جامع بجستان	گناباد	4502	5/9/80	گناباد-بجستان
2	كاروانسراي فخر آباد	گناباد	6656	10/10/81	گناباد-بجستان-روستاي فخرآباد
3	كاروانسراي زين آباد	گناباد	4499	5/9/80	گناباد-بجستان-روستاي زين آباد
4	قلعه درزاب	گناباد	4578	11/10/80	53ك م غرب گناباد.8ك م جنوب غرب بجستان-درزاب
5	كاروانسراي مرنديز	گناباد	4666	11/10/80	گناباد-بجستان-مرنديز
6	كاروانسراي قاسم آباد	گناباد	6872	10/10/81	گناباد-70 ك م بخش بجستان يونسي قاسم آباد
7	رباط يونسي	گناباد	7477	12/11/81	90ك م گناباد-40ك م بجستان-يونسي
8	پل يونسي	گناباد	7496	12/11/81	90 ك م شمال غربي گناباد.40ك م بجستان-يونسي

 

9	رباط اهنك	گناباد	8249	24/1/82	گناباد-بجستان-روستاي اهنك
10	مسجد مزار	گناباد	8250	24/1/82	گناباد-بجستان-روستاي مزار
11	كاروانسراي سه فرسخ	گناباد	8251	24/1/82	گناباد-بجستان-روستاي سه فرسخ
12	حوض انبار روستاي يونسي	گناباد	8961	10/3/82	گناباد-بجستان-روستاي يونسي
13	مسجد جامع مرنديز	گناباد	11056	17/5/83	گناباد-بجستان-روستاي مرنديز
14	آب انبار كهنه بجستان	گناباد	11057	17/5/83	گناباد-بجستان-جنب مسجد جامع
15	آسياب آبي چاه فاليز	گناباد	11513	24/12/83	گناباد-بجستان-روستاي چاه فاليز
16	حمام ساوط	گناباد	12906	19/5/84	گناباد-بجستان-محله ساوط
17	رباط خاررفيروزي	گناباد	12926	19/5/84	گناباد بجستان-روستاي خارفيروزي
18	مقبره زين آباد	گناباد	13278	22/5/84	گناباد-بجستان-روستاي زين آباد

- جاذبه هاي طبيعي :

 در اين سرزمين ،در گذشته هاي دور كه قدمت آن به هزاران سال ميرسد،در اثر فعاليتهاي زمين ساختي فرو افتادگي بزرگي به شكل يك كمان پديد آمد كه از خاور به تربت حيدريه و از باختر به بشرويه ميرسد.اين فرو افتادگي يا چاله طبيعي در اصطلاح زمين شناسان پلايا ناميده مي شود.اولين بار يك محقق آمريكايي به نام ويليام كريسنلي به مطالعه ي اين پلايا در ايران پرداخت.پلاياي بجستان با مساحت حدود3725 كيلومتر مربع،دومين پلاياي بزرگ ايران است.آب و هواي حوزه ي آبگير و پلايا گرم و خشك است. درياچه ي فصلي يا موقتي درفصول مرطوب سال (زمستان و اوايل بهار)تشكيل مي شود.محل تجمع هرز آبهاي رودخانه هاي سطحي و موقتي جاري در حوضه است. اين درياچه در هنگام پر آبي حدود 20كيلومتر طول و 15كيلومتر عرض دارد(شكل6)و با حدود 290كيلومترمربع مساحت ،7% از كل سطح  پلاياي بجستان را شامل مي گردد.در فصول گرم و خشك سال،در اثر تبخير شديد،تمامي آب درياچه تبخير و تبديل به املاح تبخيري (بويژه نمك)مي شود.ضخامت قشر نمك به حدود يك متر مي رسد.درياچه ي فصلي بجستان مانند نگيني در دل كوير مي درخشد و چه بسيارند زمين شناسان،جغرافي دانان و گردشگراني كه حاضرند به خاطر مشاهده ي اين پديده ي طبيعي  رنج سفر را برخود هموار سازند.پلاياي بجستان يكي از منحصر به فرد ترين محيطهاي رسوبي دنيا است كه به دليل ايجاد درياچه ي فصلي بزرگي به مساحت حدود 300كيلومتر مربع در فصل زمستان ،مي تواند به عنوان يك جاذبه ي گردشگري مورد توجه مسئولين محلي و مديران استاني قرار گيرد.گردشگران علاقمند به علوم طبيعي كه براي ديدن چنين زيبايي هايي به گوشه و كنار جهان سر مي كشند ،در صورت فراهم شدن امكانات ومعرفي اين پديده بي شك به اين ديار نيز سفر مي كنند.

    منطقه ي حفاظت شده هلالي در غرب شهر گناباد و شرق شهر بجستان و در حد فاصل اين دو شهر قرار دارد.وسعت منطقه 120000هكتار و به صورت دشتي و تپه ي ماهور مي باشد و در طول شرقي 58 درجه و 10دقيقه تا58 درجه و38 دقيقه و عرض شمالي 34 درجه و 13 دقيقه تا 34درجه و 36 دقيقه واقع شده است. مرتفع ترين نقطه ي كوه كمرزرد به ارتفاع 2578 متر و پست ترين نقطه 1100 متر ارتفاع دارد.

كاربري توريستي و خدمات جهانگردي:

عنصر بسيار با ارزش توريستي در بجستان وجود مجموعه چايخانه و فضاي جالبي است كه در بالاي تپه‌اي در نزديكي مركز شهر و خيابان امام قرار دارد. اين مجموعه كه قبل از انقلاب بعنوان محل چايخانه و فضاي پذيرشي بسيار زيبايي ساخته شده است با برخورداري از چشم انداز و محوطه سازي مناسب متاسفانه سالهاست كه متروكه شده است .اين مجموعه در حال حاضر در اختيار اداره منابع طبيعي كه به صورت موزه اداره مي شود مي باشد ساختمان و ابنيه اين بنا متعلق به شهرداري است و ليكن مالكيت آن به آستان قدس رضوي تعلق دارد . اين مجموعه با محوطه و فضاي باز آن 13435 مترمربع مساحت دارد. بنابراين كل فضاي توريستي 14435 مترمربع و سرانه آن 5/1 مترمربع محاسبه ميشود. اين مجمو عه در حال حاضر در اختيار محيط زيست مي باشد و به موزه حيات وحش و... تبديل شده است